ZER IKUSI (Interesgune naturalak)

Oso gutxi ezagutzen den mendia Uzturretik gertu (730 m) eta, hala ere, alpinismo tradizio handia du. Gailurra 1950. urteko mendi katalogoaren parte zen, pos. Gipuzkoako zerrendako 74, eta ehun mendi lehiaketako (1953, C.D. Amaikak-bat) finalisten festak egin dira bertan.

1959an Loatzoko gurutzea jarri zuten Irurako Sukalde elkarteko hainbat zalek: Valeriano Urrestarazu, Rafael Otaño, Tomas Zaizar eta Toribio Yaben. Hiru urte geroago Loatzo txabola inauguratzen dute, gailur berean, gurutzetik metro gutxira dagoen aterpe txikia. 1977an lehen birmoldaketa bat egiten du aterpea, eta gaur egun beste antolamendu batzuengatik kontserbazio egoera ezin hobean aurkitzen dugu. Gailurrean beste plaka-omenaldi batzuk aurkituko ditugu.

Oria ibaiak 82,65 kilometro ditu.XX. mendean industria asko ezarri ziren Oria ibaiaren alboetan, eta ibaia oso kutsatuta egon zen.

Lizarrate inguruan sortzen da, zegamako mugan, eta Orio eta Aia artean itsasoratzen da.

Oriako itsasadarrean balio ekologiko handiko pedurak eta ibarrak daude.Aintzinaran eta Erdi aroan Oria ibaia nabigagarria zen Usurbileraino.